KAMUDA BÝLÝMÝ VE TEKNÝÐÝ ÜRETMEK MÜHENDÝS, MÝMAR VE ÞEHÝR PLANCILARININ ÝSTÝHDAMI ÝLE MÜMKÜNDÜR

TMMOB Yönetim Kurulu Baþkaný Emin Koramaz Kamu Personel Seçme Sýnav sistemine iliþkin 27 Ekim 2020 tarihinde bir basýn açýklamasý yaptý.

KAMUDA BÝLÝMÝ VE TEKNÝÐÝ ÜRETMEK

MÜHENDÝS, MÝMAR ve ÞEHÝR PLANCILARININ ÝSTÝHDAMI ÝLE MÜMKÜNDÜR

Bir ülkenin kalkýnmýþlýk düzeyi ölçüsü, bir kamu hizmeti olan mühendislik hizmet alanlarýndaki geliþmiþlik düzeyi ve bu meslek mensuplarýndan o ülkenin hak ettiði hizmetleri almasý ile doðru orantýlýdýr.

Hýzla artan nüfus ve geliþen teknoloji, teknik eleman ihtiyacýný her geçen gün daha da artýrmaktadýr. Buna karþýn özellikle son 25 yýlda yaþanan özelleþtirmeler nedeniyle kamuda mühendis, mimar ve þehir plancýlarýnýn istihdam oraný giderek düþmektedir. Buna paralel olarak çalýþanlarýn ekonomik ve sosyal koþullarý, üstlendikleri sorumluluklar ve almýþ olduklarý ücretler geriletilmiþtir.

UMUT TACÝRLÝÐÝNE SON VERÝLMELÝ, MÜLAKAT DEÐÝL LÝYAKAT ESAS ALINMALIDIR

Kriz koþullarý ve istihdam problemlerinin gölgesinde, mühendis, mimar ve þehir plancýlarýnýn temel bir zorlukla daha baþ etmeleri gerekmektedir. Bu zorluðun adý KPSS`dir. Ýþsizlik, düþük ücret ile çalýþtýrma politikasý, güvencesiz ve esnek çalýþma koþullarý sebebiyle kamuda istihdam meslektaþlarýmýza bir umut kapýsý olarak sunulmaktadýr.

Kamuda teknik eleman olarak istihdam edilebilmek için 3 milyon kiþinin katýldýðý bu sýnava girip baþarýlý olmak da maalesef yeterli bir kriter deðildir. Kurumlara giriþ çoðu durumda sonuç keyfi ve istismara açýk mülakatlarla belirlenmektedir. Mülakatlar, baþvuran kiþilerin mesleki yeterliliðiyle deðil, iktidara muhalif olup olmadýklarý, memleketleri, aileleri, sosyal medya paylaþýmlarý, hangi tarikata yakýnlýk gördüðü gibi iþ ile alakasýz sorularla geçmektedir.

Kamu kurum ve kuruluþlarý; sýnav sonuçlarý, eðitim ve mesleki geçmiþ ne olursa olsun torpil ve kadrolaþmanýn en çok olduðu alanlar. Bu noktada, KPSS sýnavýndan alýnan puan ne olursa olsun istihdam için kritik olan baþvurulan yerlerdeki torpil iliþkileri olmaktadýr. Böyle bir ortamda, içinde bulunduðumuz ekonomik krizi ve iþsizlik rakamlarýný da düþündüðümüzde, tüm hayatý örgütleyen, kamu ve halk yararýný gözeten mühendis, mimar ve þehir plancýlarý mesleðinin nitelik ve etik gözeterek, insani koþullarda yapýlabilmesinin koþullarý kamu istihdamýnda her geçen gün daha da zorlaþmaktadýr. Geçtiðimiz aylarda ortaya çýkan, kimi belediyelerin zabýta ve temizlik görevlisi alýmýnda mühendisi þartý aradýklarý ilanlar vermeleri de mesleðimizin itibarý, istihdam durumu ve iktidarýn yaklaþýmý açýsýndan gelinen tabloyu da özetlemektedir.

Bunun yanýnda belediye ve bazý kamu kuruluþlarýnda KPSS sonucu talep edilmeden yapýlan istihdamlar da yine bu alanlarda önemin mesleki yeterlilik ve nitelik deðil, þahsi çýkar ve rant olduðunu göstermektedir. KPSS þartýnýn aranmadýðý durumda o mesleðe kabul edilen mühendislerin hangi gerekçelerle alýmýnýn yapýldýðý ise þüphe yaratmaktadýr.

KAMUDA KADROLU, GÜVENCELÝ ÝSTÝHDAM ÝSTÝYORUZ

Kamuda istihdam daralmasýnýn son yýllarda dile getirilen ekonomik krizle açýklanmasý eksik bir deðerlendirme olacaktýr. Kamuda istihdamýn ekonomik krizin "konuþulmadýðý" dönemlerde de düþtüðü veya nüfusa oranla artmadýðý görülmekte, sürekli bir daralmayý iþaret etmektedir. Bu nedenle kamuda istihdam daralmasýnýn temel nedeni olarak "özelleþtirme uygulamalarýný" iþaret etmek yanlýþ bir yaklaþým olmayacaktýr.

Yýllardýr üretim, yatýrým, eðitim, istihdam planlamasý yapýlmadýðý için on binlerce mühendis mimar ve þehir plancýsý ya iþsiz durumundadýr ya da meslekleri dýþýnda çalýþmak zorunda kalmaktadýr. Hal böyle iken yabancý ya da yurtdýþýndan personel istihdamý ve danýþmanlýk hizmeti alýnmasý uygulamalarýna son verilmeli, ülke ortalamasý göz önüne alýndýðýnda, kamu çalýþaný sayýsýnýn olmasý gereken ihtiyacý karþýlayabilmesi, teknik ihtiyacýn giderilmesi, denetimlerin alanýnda uzman kiþilerce yapýlabilmesi amacýyla kamuda atama bekleyen binlerce mühendis, mimar ve þehir plancýsýnýn istihdamý saðlanmalýdýr.

OECD`ye üye ülkelerde ortalama her 15 kiþiye bir kamu çalýþaný istihdam edilirken, bu rakam ülkemizde her 36 kiþiye bir kamu çalýþaný þeklindedir. Bu rakam dikkate alýndýðýnda Türkiye`de þu anda 5 milyon 400 bin kamu çalýþanýna ihtiyaç vardýr. Ülke genelinde kamu çalýþaný sayýsýnýn olmasý gereken ihtiyacý karþýlamadýðý açýkça görülmektedir.

Kamuda çalýþan toplam personel içerisinde teknik hizmetler sýnýfýna tabi kamu çalýþaný sayýsý ortalama % 4-5 düzeyindedir ve bu oran oldukça yetersizdir. Ülke genelindeki nüfus artýþý da dikkate alýndýðýnda son 18 yýl içinde kamuda güvenceli istihdam % 20`ler oranýnda düþüþ kaydetmiþtir.

TMMOB olarak, mühendis, mimar, þehir plancýlarýnýn kamuda istihdam, atama ve güvenceli kadro konusunda kamuoyunda da haklýlýðý kabul edilen sorunlarýnýn çözüme kavuþturulmasýný bekliyoruz;

- Kamu çalýþaný sayýsýnýn olmasý gereken ihtiyacý karþýlayabilmesi için atama bekleyen on binlerce mühendis, mimar ve þehir plancýsýnýn istihdamý saðlanmalýdýr.

- Kamu çalýþanlarýnýn iþe alým ve görevde yükselme aþamalarýnda her türlü cinsiyetçi, mezhepçi, ýrkçý ve diðer ayrýmlara son verilmelidir.

- Kamuda çalýþabilmek için yeterlik ve liyakat ilkeleri, iþe giriþten emekliliðe deðin ölçülebilir somut ölçütlere baðlanmalýdýr.

- Ýþe alýmda Kamu Personeli Seçme Sistemi (KPSS) geliþtirilmeli, son dönemlerde yaygýnlaþtýrýlan mülakat uygulamalarý ile yaþanan yandaþ kadrolaþmasý, ayrýmcýlýk ve keyfiliðe karþýn iþe alýmda KPSS devre dýþý býrakýlmamalýdýr.

- Kamu yöneticisi atama tercihleri de yeterlik ve liyakat temelinde olmalý, kamu yönetiminde kurumsallaþmada süreklilik saðlanmalý, sürekli hale gelen bakanlýk ve birim yer ve görev deðiþiklikleri ile kamudaki kurumsal hafýza yok edilmemelidir.

- Kamu hizmetlerinin güvencesiz, kiralýk, taþeron, geçici, sözleþmeli personeller aracýlýðýyla gördürülme anlayýþýndan derhal vazgeçilmelidir. Kamuda mühendis, mimar ve þehir plancýlarý için kadro tahsis edilerek, kalýcý, güvenceli atama yapýlmalýdýr.

Özetle; çalýþma yaþamý her geçen gün acýmasýzlaþmakta, sömürü yoðunlaþmaktadýr. Emek ve insan odaklý, güvenceli bir çalýþma yaþamý ve güvenceli bir gelecek; mühendis, mimar ve þehir plancýlarý dahil bütün emekçiler için temel ihtiyaçtýr.

Yýllardýr sürdürülen yanlýþ politikalarda ýsrar edilerek yaþanan son krizden kurtulmanýn mümkün olmadýðý açýktýr. Yapýlmasý gereken þey, rant ekonomisi yerine üretim ekonomisini, sermaye öncelikleri yerine kamusal çýkarlarý, lüks ve savurganlýða dayalý yönetim anlayýþý yerine tasarruflarý, gündelik politikalar yerine planlý kalkýnmayý önceleyen kamucu bir anlayýþýn öne çýkartýlmasýdýr.

Ülkemizdeki her projenin, her çalýþmanýn planlanmasýndan yaþama geçirilmesine kadar sorumluluklar üstlenen denetleyen, ülke imarýnýn, sanayinin, tarýmýnýn, madenciliðinin, ormancýlýðýnýn ve üretiminin temel unsuru olan, teknik ve bilimsel temelde yürüttükleri çalýþmalarla, ülkemizin kalkýnmasý açýsýndan vazgeçilmez bir yere sahip olan mühendis, mimar ve þehir plancýlarýnýn özlük haklarý ve ekonomik sorunlarý ivedilikle çözülmelidir.